Dynamics AX geliştirilmeye başlandığı andan itibaren çoklu dil, çoklu para birimi ve çoklu şirket desteğini bütünleşik bir entegrasyonla içeren uluslararası uygulama desteğini hedeflemiştir. Söz konusu entegrasyon sadece Dynamics AX komponentlerini değil aynı zamanda işletim sistemi ve Microsoft yazılım uygulamalarını da içermektedir.
Dynamics AX’da 3 temel teknolojik özellik esastır:
- Entegre geliştirme ortamı (MorphX)
- Katman teknolojisi
- Üç katmanlı mimari
MorphX
Dynamics AX MorphX diye isimlendirilen entegre bir geliştirme ortamı sunar. MorphX, Dynamics AX istemcisi üzerinden tasarım, düzenleme, derleme ve hata ayıklamaları yapılmasına izin verir. Tablo ve formlar gibi programlanabilir nesnelerin tasarımının verimli bir şekilde yapılmasını sağlamak amacıyla geliştirme ortamı bir ağaç yapısı şeklinde tasarlanmıştı. Bu ağaç yapısına Application Object Tree (AOT) ismi verilir.
Dynamics AX’ da programlama dili X++’dır. X++, C# ve Java gibi nesne yönelimli bir programlama dilidir. MorphX’de uygulama nesneleri açık kaynak kodlu olduğu için geliştirme ortamında kendinize özel geliştirmeler yaparak fonksiyonelliği artırabilirsiniz. Eğer uygun lisans ve yetki tanımlı ise herhangi bir Dynamics AX istemcisi üzerinden geliştirme ortamını açabilirsiniz.
Katman Teknolojisi
Katman yapısının uygulanmasıyla Dynamics AX, standart kodlar ile sonradan geliştirilen modifikasyonların ayrılmasını sağlayan hiyerarşik bir seviye yapısı sunar. Farklı uygulama nesne katmanları, sistem katmanında bulunan standart nesneler ile sizin geliştirdiğiniz modifikasyonların karışmadığından emin olmanızı sağlar. Ayrıca katman mimarisi bir yandan versiyon yükseltmelerinde kolaylık sağlarken diğer yandan da sektörlere özel çözümler geliştirilmesine de olanak sağlar.
Dynamics AX’da en düşük nesne seviyesi, GLS katmanı ile birlikte Dynamics AX’ın temel standart nesnelerini içeren SYS katmanıdır. HFX katmanı uygulanabilir standart düzeltmeleri içermektedir. SL1, SL2 ve SL3 katmanları Dynamics Industry Solutions programı tarafından sağlanan sektörel çözümler için ayrılmıştır. En yüksek seviyede bulunan katman sizin geliştirdiğiniz modifikasyonları içeren USR katmanıdır.
Dynamics AX uygulamasına erişildiğinde çekirdek ilgili nesnenin yeni bir versiyonu var mı diye en yüksek seviye olan USR katmanını kontrol eder. Eğer herhangi bir yeni geliştirme yok ise sırayla SYS katmanına ulaşıncaya kadar kontrol eder. Hangi katmandaki versiyon geçerli ise onu dikkate alır.
Örneğin madde ayrıntıları formunda bir modifikasyon yaptıysanız, Dynamics AX standart nesne olan SYS katmanındaki InventTable’ı değil; sizin geliştirmenizi içeren USR katmanındaki InventTable’ı çalıştıracaktır.
Üç Katmanlı Mimari
Çok sayıda kullanıcıları içeren büyük uygulamaları desteklemek için Dynamics Ax üç katmanlı mimari yapısını gösterir. Üç katmanlı mimari veritabanı, uygulama ve istemci yapılarının ayrılması ile açıklanabilir.
Veritabanı: Dynamics AX’da yönetilen veriler Microsoft SQL Server veya Oracle gibi ilişkisel veritabanında depolanmaktadır.
Uygulama: Uygulama katmanı geliştirme ortamında tasarlanan kodların çalışmasıyla işleyen Dynamics AX’ın iş mantığını içerir. Uygulama katmanı, sadece bir AOS sunucusu üzerinde veya geniş çaplı uygulamalar için sunucu kümeleri üzerinde çalışabilir.
İstemci: İstemci katmanı süreçler için gerekli olan veri girişi ve sunumunun sağlandığı grafiksel kullanıcı arayüzü içerir.
Sefa Duman 